Page 19 - Laverdad_4341

KULTURAREN IRRINTZIA

HILEN EGUNEAN soa hartzen zuten. Eta hori, egunaren amaieran
bete zezaketen, edo ondoren eliza bisitatuz, aita
gure pare baten bidez zorrak kitatuz.
ESKEAN zitzakeen, hala nola elizen atrioak edo hilerrieta-
Diru-bilketaren kokapenak hainbat leku izan
ko ateak. Jai batzuetan, emakumeek denbora
― gehiago ematen zuten otoitzean, eta une haie-
NAIARA ARDANAZ IÑARGA tan, haurrek limosnak eskatzen zizkieten.
Haurrek erabiltzen zituzten formulak herri
batetik bestera aldatzen ziren. Sarritan diru ko-
puru bati buruzko esamoldeak erabiltzen zituz-
HILDAKOEN eguna eta Santu guztien egunak ger- ten, "mai" (zentimo laurdena) edo "marabitto"
turatzen ari dira eta testu inguru pagano baten (marabedi), eta dohaintza horien truke otoitz
barruan liskar kulturaltzat har litekeen fenomeno egingo zutela agintzen zuten. Gainera, leku bat-
batean gaude. Halloween eta Gaubeltzaz ari zuetan, umeek "olata" (ogi opil bat) jasotzen
gara. Bi ospakizunek ilunpetan jartzen dute arre- zuten apaizek edo emakumeek banatutakoa.
ta, ospatzen dugun festa kristau zentzutik al- Ohitura hori Nafarroako beste herri batzuetan
denduz. Haurrak dira merkataritza-interesak eta ere ikusten zen, haurrek antzeko esamoldeak era-
beste kolektibo batzuenak zuzentzen zaizkien biltzen baitzituzten limosnak eskatzeko. Luzaiden,
taldeak. Egia esan, Europa osoa dago horrelako adibidez, haurrek "De profundis sosa" dohaintzak
limosna-eskariz josita, benetako beharra zegoen lortu aurretik esaten zuten. Elizondon, "Domine
garaietatik datozenak. Tamalgarria da norbera- Matxua" zen formula, eta zentimo laurden baten
renak ahazten ari direla eta zalantzazko jatorria erreferentzia gisa interpreta daiteke. Allon, hau-
eta lotura txikia duten beste batzuenekin ordez- rrek "chosnes" edo "pan de almas" izenekoak ja-
katzen ari direla. Nafarroan, Baztan Bidasoa al- sotzen zituzten jai erlijiosoetan.
dean, haurrek, euskarazko esaldiak errezitatze- Antzinatik, Elizak hildakoen memoria ohoratu
an, bertakoak nekarazten zituzten eskatzen eta haien aldeko sufragioak eskaini zituen. Era be-
zuten karitatea lortu arte. Trukean, dirua ematen rean, bizitza ospatzen dugu eta ez heriotza. Beha-
zietenen hildakoen alde otoitz egiteko konpromi- rrezkoa da gure festen zentzua ezagutzea. ❏

LA VERDAD • 19